Zamek Joannitów w Swobnicy
Zwiedzanie

Zamki Joannitów w Polsce

Joannici to jeden z wielu zakonów powstałych w czasie krucjat i pielgrzymek do ziemi świętej w średniowieczu i jeden z trzech największych zakonów rycerskich. Powstał w końcu XI wieku z przekształcenia nieformalnego bractwa. Początkowo zajmował się jedynie opieką nad pielgrzymami, ale dość szybko doszły zadania militarne i Joannici stali się typowym zakonem rycerskim. Dla wypełnienia swoich zadań otrzymywali nadania na Bliskim Wschodzie oraz w całej chrześcijańskiej Europie. W ten sposób trafili również na ziemie współcześnie polskie, chociaż nie było u nas tak wielu komandorii, jak w innych krajach.

Sytuacja zmieniła się po rozwiązaniu zakonu Templariuszy na początku XIV wieku. Zgodnie z decyzja papieża majątek Templariuszy mieli przejąć Joannici, ale różnie z tym bywało. Lokalni władcy korzystali z okazji, żeby przejąć dobrze funkcjonujące dobra Templariuszy, niemniej część dostała się w ręce Joannitów. W Brandenburgii zawarto układ, na mocy którego Joannici przejęli jedna trzecią dóbr Templariuszy, później dokupili inne majątki. W tamtym rejonie powstało duże skupisko komandorii, które zrzeszyły się pod patronatem margrabiów w Baliwat Brandenburgii. Była to jednostka organizacyjna z dużą autonomią wobec zwierzchnictwa przeoratu Niemiec, ale w pewnym stopniu zależna od margrabiów. Rodziło to pewne konflikty, ponieważ wiele komandorii zrzeszonych w Baliwacie Brandenburgii miało siedzibę poza granicami Marchii.

W zasadzie tylko Joannici z Baliwatu Brandenburskiego budowali zamki. Jednym z większych zamków jest zamek w Swobnicy. Zbudowano go po 1377 roku, a przyczynkiem było zniszczenie komandorii w Rurce przez mieszczan z Chojny i okolicznych rycerzy. Zamek zbudowano nad jeziorem, które zasilało również fosę. Na planie kwadratu zbudowano w początkowym okresie duży budynek mieszkalny i wieżę wpisane w mur obronny. Później powstała kaplica i jeszcze inne budynki. Do zamku przylegało duże podzamcze z budynkami pomocniczymi. Po wojnie trzydziestoletniej zamek został odebrany Joannitom, ostatecznie przejęła go żona elektora Brandenburgii, która przekształciła zamek w barokową rezydencję, zachowując surowy zewnętrzny wygląd.